با گسترش کاربردهای سرویس‌های کلاود، امنیت زیرساخت شبکه ابری به یکی از مهم‌ترین چالش‌های دنیای فناوری اطلاعات تبدیل شده است. فضای ابری به‌واسطۀ ذخیره‌سازی حجم زیادی از اطلاعات حیاتی و حساس، هدف اصلی بسیاری از حملات سایبری است. ازاین‌رو سازمان‌ها و شرکت‌ها ناگزیرند تا با بهره‌گیری از راهکارها و ابزارهای امنیتی از داده‌های خود در برابر تهدیدات سایبری محافظت کنند. در ادامه با تأکید بر اهمیت امنیت زیرساخت‌های ابری به معرفی تهدیدات رایج و ارائه راهکارهای مؤثر برای حفاظت از داده‌ها و همچنین شناخت بهتر چالش‌ها و ابزارهای قابل‌استفاده در این فرایند پرداخته شده است. با ما همراه باشید.
اهمیت امنیت در زیرساخت‌های ابری
امنیت زیرساخت ابری به مجموعه‌ای از پروتکل‌ها، نرم‌افزارها و فناوری‌های نوین اطلاق می‌شود که وظیفه حفاظت داده‌ها در ابر را در برابر تهدیدهای داخلی و خارجی به عهده دارند. سازمان‌ها، کسب و کارها و البته عرضه کنندگان سرویس‌های رایانش ابری به‌منظور افزایش امنیت زیرساخت شبکه ابری رویکردهای متفاوتی را اتخاذ می‌کنند.
حفاظت از داده‌ها
اولین و مهم‌ترین دلیل برای حفظ امنیت زیرساخت شبکه ابری، حفاظت از داده‌ها و اطلاعاتی است که در فضای ابری توسط کاربران ذخیره شده است. این حفاظت به‌‌معنای جلوگیری از دسترسی افراد غیرمجاز و تأییدنشده به اطلاعات حساس کاربران است. حفاظت از داده‌های ذخیره‌شده در زیرساخت شبکه ابری زمانی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند که این اطلاعات مربوط به بانک‌ها، ادارات دولتی یا حتی سازمان‌های امنیتی باشند.
اطمینان از تداوم خدمات
یکی از اصلی‌ترین مزایای استفاده از زیرساخت‌های شبکه ابری قابلیت دسترسی مداوم به اطلاعات در هر زمان و هر مکانی است. برای نیل به این هدف، حفاظت از اطلاعات و نرم‌افزارهای بارگذاری‌شده روی سرویس‌های ابری باید به نحوی صورت بگیرد که در صورت بروز هرگونه مشکل زیرساختی با استفاده از پشتیبان‌گیری مداوم اطلاعات کاربران از دسترس خارج نشود.
تهدیدات رایج در زیرساخت‌های ابری
با توسعه کاربردهای خدمات ابری، تهدیدات امنیتی ابری نیز به‌طور انکارناپذیری گسترش یافته‌اند. این تهدیدات با ایجاد اختلال در امنیت زیرساخت شبکه ابری قادرند خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورند. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین این تهدیدات می‌پردازیم.
حملات سایبری
حملات سایبری به زیرساخت شبکه ابری معمولاً با هدف دسترسی به اطلاعات مهم و محرمانه شرکت‌ها و سازمان‌ها صورت می‌پذیرد. این اقدامات عمدتا با بهره‌گیری از آسیب‌پذیر‌بودن نرم‌افزارهای مدیریت زیرساخت یا پیکره‌بندی نامناسب، امنیت سایبری زیرساخت ابری را تحت تأثیر قرار می‌دهند. حملات سایبری با انگیزه‌های مختلفی از جمله دزدی اطلاعات محرمانه از دسترس خارج‌کردن سرویس ابری، اشغال ظرفیت‌های فضای ابری برای کاربری‌های غیرمجاز مانند استخراج رمزارز یا جاسوسی صورت می‌گیرد.
نقض داده‌ها
نقض یا نشتی داده‌ها زمانی رخ می‌دهد که اطلاعات حیاتی و طبقه‌بندی‌شده سازمان‌ها و شرکت‌ها در فضای ابری در اثر حملات سایبری یا دسترسی‌ها غیرمجاز به بیرون نشت پیدا کند. این اتفاق ممکن است در اثر دسترسی غیرمجاز افراد تأییدنشده یا حتی سهل‌انگاری افراد مجاز در حفاظت از اطلاعات دسترسی خود رخ بدهد. بااین‌حال تمام مخاطرات امنیت زیرساخت شبکه ابری به نقض داده‌ها منجر نمی‌شود و این تهدید فقط زمانی صورت می‌گیرد که اطلاعات طبقه‌بندی‌شده سازمان‌ها مانند پرونده‌ها مالی، استراتژی‌های اقتصادی یا اطلاعات هویتی افراد کلیدی به بیرون نشت پیدا کند.
دسترسی غیرمجاز
یکی دیگر از تهدیدات رایج در امنیت زیرساخت شبکه ابری دسترسی غیرمجاز افراد به اطلاعات ذخیره‌شده در ابر است. این سناریو ممکن است به‌واسطۀ دسترسی افراد تأییدنشده به اطلاعات ورود یکی از کاربران از طریق شکستن یا حدس‌زدن پسورد یا استفاده از ضعف‌های امنیتی رابط کاربری (API) اتفاق بیفتد. در اثر دسترسی افراد غیرمجاز حفاظت داده‌ها در ابر به مخاطره می‌افتد و مشکلاتی از قبیل سرقت یا دستکاری اطلاعات حساس و کلیدی، مختل‌شدن فعالیت‌های سازمانی و حتی تخطی از قوانین و مقررات به‌وجود می‌آید.
راهکارهای امنیتی برای زیرساخت‌های ابری
برای برقراری امنیت زیرساخت شبکه ابری راهکارهای متفاوت و متعددی وجود دارند. در ادامه به بررسی سیاست‌های امنیتی ابری مرسوم برای حفاظت داده‌ها در ابر می‌پردازیم.
رمزنگاری داده‌ها
رمزنگاری داده‌های ابری روشی مطمئن برای حفاظت از داده‌های حساس و طبقه‌بندی‌شده در حین انتقال در پهنۀ اینترنت یا در زمان ذخیره‌سازی در فضای ابری است. با استفاده از این روش داده‌ها به فرمتی نامفهوم رمزنگاری می‌شوند که برای بازگرداندن آن‌ها به حالت اولیه نیاز به یک رمزشکن اختصاصی وجود دارد. در این حالت حتی با ایجاد اختلال در امنیت زیرساخت شبکه ابری و نشر داده‌ها، اطلاعات ازدست‌رفته قابل‌استفاده نخواهند بود. این روش بهترین استراتژی برای حفاظت از داده‌ها در مقابل سرقت اطلاعات کلیدی از جمله اطلاعات مالی و اقتصادی بنگاه‌ها و سازمان‌ها، اطلاعات علمی مراکز تحقیق و توسعه و اطلاعات هویتی افراد کلیدی در سازمان‌های امنیتی است.
مدیریت دسترسی و احراز هویت
زمانی که سازمان‌ها از سرویس‌های ابری استفاده می‌کنند، لازم است تا روشی مدون و جامع برای مدیریت دسترسی ابری کاربران به اطلاعات ذخیره‌شده در ابر اتخاذ کنند. اخیرا با توسعه روش‌ها و متدهای امنیتی مختلف احتمال بروز تهدیدات خارجی به زیرساخت‌های شبکه ابری بسیار کاهش یافته است؛ اما سازمان‌ها همواره در معرض نشر اطلاعات توسط تهدیدات داخلی هستند. در همین راستا، مدیریت دسترسی ابری دامنۀ گسترده‌ای از وظایف امنیت ابری مانند مدیریت پسورد‌ها و نحوۀ احراز هویت را شامل می‌شود و مسئولان آی‌تی سازمان‌ها موظف‌اند تا از در دسترس‌بودن داده‌ها برای افراد تأییدشده در زمان درست و توسط روش‌های مورد تأیید اطمینان حاصل کنند.
نظارت و شناسایی تهدیدات
نظارت مداوم و شناسایی تهدیدات یکی از ارکان کلیدی در مدیریت زیرساخت شبکه ابری است. با بهره‌گیری از ابزارهای پیشرفته نظارت، امکان شناسایی فعالیت‌های مشکوک، تحلیل رخدادهای امنیتی و مقابله به‌موقع با تهدیدات فراهم می‌شود. این فرایند شامل جمع‌آوری اطلاعات از منابع مختلف، تحلیل الگوهای رفتاری کاربران و شناسایی نقاط ضعف زیرساخت‌ها است. به‌علاوه با استفاده از سامانه‌های شناسایی تهدیدات مبتنی بر هوش مصنوعی، سازمان‌ها می‌توانند از وقوع حملات سایبری پیشگیری کنند و امنیت داده‌های ذخیره‌شده در ابر را به حداکثر برسانند.
ابزارهای امنیتی برای شبکه ابری
استفاده از ابزارهای امنیتی در زیرساخت‌های ابری نقش مهمی در حفاظت از داده‌ها، شناسایی تهدیدات و کاهش خطرات ناشی از حملات سایبری دارد. در ادامه به معرفی و بررسی ابزارهای مرسوم برای حفظ امنیت زیرساخت شبکه ابری می‌پردازیم.
فایروال‌های ابری
فایروال ابری ابزاری مشابه فایروال معمولی کامپیوترهای خانگی است با این تفاوت که روی سرور ابری نصب و میزبانی می‌شود و وظیفه فیلترکردن داده‌های مخرب در ترافیک داده‌های ورودی و خروجی به ابر را به عهده دارد. به بیانی ساده‌تر فایروال ابری به‌عنوان یکی از راهکارهای امنیتی مرسوم حفاظی به دور نرم‌افزارها، پلتفرم‌ها و اطلاعات ذخیره‌شده در ابر مجازی می‌کشد و مانع از ورود داده‌های مخرب یا مشکوک به ابر می‌شود.
سیستم‌های تشخیص نفوذ
یکی دیگر از ابزارهای مؤثر و کارآمد در حفظ امنیت زیرساخت شبکه ابری سیستم تشخیص نفوذ یا IDS است. این سیستم به‌صورت آنلاین بر ترافیک داده‌ها بین سرورهای ابری و کاربر نظارت می‌کند و در صورت مشاهده هرگونه فعالیت مشکوک به کشف، گزارش گیری و هشدار این فعالیت اقدام می‌کند. در مقابل، سیستم پیشگیری از نفوذ یا IPS با عملکردی تقریباً مشابه پس‌از شناسایی فعالیت‌های غیرمعمول علاوه‌بر هشدار و گزارش‌گیری اقدام به متوقف‌کردن این فعالیت‌ها اقدام می‌کند.
ابزارهای مدیریت امنیت
ابزارهای مدیریت امنیت در زیرساخت‌های ابری وظیفه یکپارچه‌سازی، نظارت و مدیریت جامع همۀ جنبه‌های امنیتی این سرویس را به عهده دارند. این ابزارها هرگونه فعالیت مشکوک، نقاط ضعف احتمالی و تهدیدات امنیتی را در مراحل ابتدایی شناسایی می‌کنند. با استفاده از این ابزارها، سیاست‌های امنیتی در سطح دسترسی کاربران، مدیریت کلیدهای رمزنگاری و مانیتورینگ فعالیت‌های کاربران به‌طور خودکار اجرا می‌شوند
بهترین شیوه‌ها برای ارتقاء امنیت زیرساخت ابری
حفظ امنیت زیرساخت شبکه ابری نیازمند رعایت مجموعه‌ای پروتکل‌هاست که به کاهش خطرات، پیشگیری از حملات سایبری و حفاظت بهتر از داده‌ها منجر می‌شود. در ادامه به برخی از این راهکارها اشاره می‌شود.
به‌روزرسانی‌های منظم و مدیریت Patch
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای ارتقاء امنیت شبکه‌های ابری، به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارهای امنیتی و مدیریت بر Patchها است. پچ‌ها به مجموعه‌ای از بروزرسانی‌ها اتلاق می‌شود که مشکلات و باگ‌های نرم‌افزاری را با اضافه‌کردن قابلیت‌های جدید حل می‌کنند. این فرایند شامل نصب منظم آپدیت‌های نرم‌افزارهای امنیتی برای حذف آسیب‌پذیری‌های احتمالی و پیشگیری از سوءاستفاده مهاجمان سایبری است.
آموزش و آگاهی‌بخشی کاربران
آموزش صحیح کاربران یکی از مهم‌ترین اقدامات در افزایش امنیت زیرساخت‌های ابری است. آموزش مستمر در خصوص اقدامات ناایمن، نحوه استفاده صحیح از سرویس‌ها و اهمیت تغییر منظم رمز عبور می‌تواند بر کاهش قابل‌توجه خطرات سایبری مؤثر باشد.
سخن پایانی
امنیت زیرساخت شبکه ابری مستلزم به‌کارگیری فناوری‌های نوین، اتخاذ سیاست‌های مدیریتی مناسب و آموزش مداوم کاربران است. با توجه به تهدیدات موجود، استفاده از راهکارهایی نظیر رمزنگاری داده‌ها، مدیریت دسترسی و نظارت مداوم بر ترافیک داده‌ها اموری اجتناب ناپذیر هستند. همچنین به‌کارگیری ابزارهای امنیتی نظیر فایروال‌های ابری و سیستم‌های تشخیص نفوذ می‌توانند نقش مؤثری در کاهش آسیب احتمالی داشته باشند.
