اگر هنوز دارید از http استفاده می‌کنید، زمان آن رسیده که یک تجدید نظر جدید داشته باشید. در دنیای امروز، امنیت فقط یک گزینه نیست، یک نیاز است.
در این مقاله خیلی ساده می‌خواهیم ببینیم HTTPS چیست، چه فرقی با HTTP دارد، چرا رمزنگاری با SSL و TLS آنقدر مهم است، و چطور روی سئو، تجربه کاربری امن و اعتماد مخاطب تأثیر می‌گذارد.
HTTP چیست و چطور کار می‌کند؟
(HTTP (Hypertext Transfer Protocol همان پروتکلی است که اطلاعات سایت را از سرور به مرورگر شما می‌فرستد.
وقتی یک سایت با //:http باز می‌کنید، یعنی داده هایی مثل فرم تماس، پسورد، ایمیل یا حتی کوکی ها، بدون رمزنگاری درحال رد و بدل شدن هستند. یعنی اگر کسی وسط راه قرار بگیرد (مثلاً روی یک وای فای عمومی)، خیلی راحت می‌تواند اطلاعاتتان را ببیند یا دست‌کاری کند.
HTTPS چیست و چه فرقی با HTTP دارد؟
(HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure نسخه امن تر HTTP است. یعنی تمام آن اطلاعاتی که بین مرورگر شما و سایت رد و بدل می‌شود، با یک لایه رمزنگاری به اسم (SSL/TLS (ssl layer محافظت می‌شود.
وقتی آدرس سایتی با //:https شروع می‌شود، یعنی آن سایت داده ها را رمزنگاری می‌کند و دیگر هیچ کسی وسط راه نمی‌تواند آن‌ها رو بخواند یا تغییر بدهد. نشانه آن همان قفل سبز رنگ است که کنار آدرس سایت می‌بینید.
اگر به دنبال یک زیرساختی هستید که دستتان را در پیاده سازی HTTPS کاملاً باز بگذارد، VPC ابر آراد با کنترل کامل روی پورت ها، SSL و فایروال دقیقاً همان چیزی است که به دنبالش هستید.
SSL و TLS دقیقاً چی هستند و چطوری کار می‌کنند؟
(SSL (Secure Sockets Layer و نسخه بروزتر آن یعنی (TLS (Transport Layer Security، پروتکل هایی هستند که مسئول رمزنگاری داده ها هستند. کار آن‌ها این است که بین سرور و مرورگر یک تانل (Tunnel) رمزنگاری شده بسازند. این کار با کمک یک جفت کلید عمومی و خصوصی (Public & Private Key) انجام می‌شود:
- کلید عمومی برای رمزنگاری اطلاعات سمت مرورگر استفاده می‌شود
- کلید خصوصی فقط در سرور است و همان داده ها را رمزگشایی می‌کند
خلاصه اینکه فقط سرور اصلی می‌تواند اطلاعاتی که مرورگر فرستاده را بخواند. این یعنی امنیت واقعی. البته امنیت فقط محدود به HTTPS نیست. وقتی از یک زیرساخت ایزوله مثل ابرخصوصی (VPC) استفاده می‌کنید، عملاً یک لایه امنیتی دیگر هم روی شبکه اضافه می‌کنید.
گواهینامه SSL چیست و چه فایده‌ای دارد؟
برای اینکه سایتتان بتواند HTTPS داشته باشد، باید گواهی نامه SSL بگیرد. این گواهی درواقع یک تأییدیه است که به مرورگر می‌گوید:
- این وب سایت امن است
- داده های کاربر رمزنگاری می‌شود
- مالک دامنه معتبر و قابل اعتماد است
یک مدل خاص از این گواهی‌ها است به اسم (EV SSL (Extended Validation که در سایت های بانکی یا سازمانی استفاده می‌شود. آن‌هایی که در نوار آدرس، اسم شرکتشان می‌آید، همین نوع گواهینامه را دارند.
چطور HTTPS را روی سایت فعال کنیم؟
مراحل فعال‌سازی HTTPS خیلی پیچیده نیست. فقط کافی است:
1- یک گواهی SSL رایگان یا پولی بگیرید
گواهی SSL هویت دامنه را تأیید می‌کند و امکان رمزنگاری اتصال را فراهم می‌کند. می‌توانید از سرویس های رایگان مثل Let’s Encrypt یا گواهی های پولی با اعتبار بالاتر استفاده کنید.
2- نصب آن روی سرور
بعد از گرفتن گواهی، باید آن را روی سرور سایت نصب کنید. اکثر هاست ها راهنمای نصب دارند و خیلی وقت ها فقط با چند کلیک در کنترل پنل انجام می‌شود. اگر از سرویس‌هایی مثل VPC (ابر خصوصی ابر آراد) استفاده می‌کنید، کنترل کامل‌تری روی نصب گواهینامه SSL و پیکربندی HTTPS دارید.
3- کل سایت را از http به https ریدایرکت کنید
باید همه‌ی ترافیک سایت به‌صورت خودکار به نسخه HTTPS منتقل شود. این کار با تنظیم ریدایرکت 301 انجام می‌شود تا هم امنیت حفظ شود و هم سئوی سایت آسیب نبیند.
4- لینک ها و منابع داخلی را اصلاح کنید
اگر هنوز در کدهای HTML یا فایل های CSS/JS لینک هایی با http وجود دارد، باید آن‌ها را به https تغییر بدید تا با خطای mixed content مواجه نشوید.
5- در نهایت با ابزارهایی مثل SSL Labs بررسی امنیتی انجام دهید
برای اطمینان از درست بودن نصب و پیکربندی HTTPS، می‌توانید از ابزار رایگان SSL Labs استفاده کنید تا سطح امنیت سایت را آنالیز کند و نمره بدهد. اگر هاست cPanel داشته باشید، معمولاً با چند کلیک ساده همه چی انجام می‌شود.
مزایای HTTPS دقیقاً چیست؟
فقط بحث امنیت نیست. استفاده از HTTPS یه عالمه مزیت دیگر هم دارد:
- محافظت در برابر سرقت اطلاعات
- افزایش اعتماد کاربران
- رفع بعضی خطاها مثل http 403
- دسترسی کامل‌تر به قابلیت های مرورگرها
- الزامی برای استفاده از برخی API های حساس
- تاثیر مستقیم روی سئو (SEO)
HTTPS زیر ذره‌بین توسعه دهنده ها: چرا برای Dev ها ضروری است؟
HTTPS فقط یک قابلیت ظاهری نیست؛ برای توسعه‌دهنده‌ها، یک ابزار جدی برای امنیت اپلیکیشن و ارتباطات سمت کلاینت محسوب می‌شود.
- بسیاری از API ها فقط روی HTTPS کار می‌کنند.
مرورگرها و فریم ورک ها اجازه استفاده از API های حساس (مثل Geolocation، Device Orientation، Web Push) رو فقط در دامنه های HTTPS می‌دهند. - داده ها در transit امن می‌شوند.
وقتی از HTTPS استفاده می‌کنید، فرم ها، توکن ها، کوکی ها و درخواست های AJAX دیگر قابل شنود یا تغییر توسط مهاجم نیستند. - فریم ورک ها، CDN ها و ابزارهای مدرن با HTTPS سازگارتر هستند.
مثلاً وقتی از React یا Vue با Axios استفاده می‌کنید، cross-origin درخواست ها روی HTTPS راحت‌تر مدیریت می‌شوند. - HSTS، CSP و Secure Headers
فقط روی دامنه های HTTPS قابل پیاده سازی هستند و در امنیت فرانت‌اند و بک‌اند خیلی حیاتی هستند.
اشتباهات رایج در استفاده از HTTPS
با اینکه فعال سازی HTTPS خیلی ساده شده، اما هنوز خیلی‌ها چند اشتباه رایج را تکرار می‌کنند که ممکن است امنیت یا سئوی سایتشان را به‌خطر بیندازد. بیایید نگاهی بیندازیم به این اشتباه‌ها:
1- فقط نصب گواهی، بدون ریدایرکت!
خیلی از سایت ها گواهی SSL رو نصب می‌کنند، ولی صفحاتشون هنوز با //:http هم قابل دسترسی است. این یعنی گوگل و کاربر هنوز ممکن است نسخه ناامن را ببیند. باید حتماً کل سایت را با ریدایرکت 301 به نسخه HTTPS منتقل کنید.
2- mixed content یا محتوای ترکیبی
وقتی بعضی منابع صفحه (عکس، فونت، JS) با لینک //:http لود می‌شود، مرورگر اخطار می‌دهد. این مشکل، امنیت را پایین میاورد و باعث بی‌اعتمادی می‌شود.
3- عدم بروزرسانی نقشه سایت (Sitemap)
بعد از فعال سازی HTTPS باید نقشه سایت جدیدی بسازید و به سرچ کنسول گوگل بدهید. هنوز خیلی از افراد این مورد را فراموش می‌کنند و ورژن HTTP رو نگه می‌دارند.
4- گواهی منقضی شده
گواهی های SSL رایگان معمولاً ۳ ماهه هستند و باید تمدید شوند. اگر گواهی منقضی شود، سایت از دید مرورگر ناامن می‌شود و حتی باز نمی‌شود!
تاثیر HTTPS روی سئو
گوگل چند سال است که رسماً اعلام کرده که HTTPS یکی از سیگنال های رتبه بندی است. یعنی اگر سایت امن نباشد، احتمال دارد حتی با محتوای خوب هم رتبه پایین بیاید.
استفاده از HTTPS باعث می‌شود:
- نرخ کلیک بالاتر برود
- نرخ پرش پایین تر بیاید
- کاربر راحت‌تر به سایت اعتماد کند
- سایت در نتایج گوگل بهتر دیده شود
چک لیست نهایی برای فعال سازی امن و کامل HTTPS
این چک لیست را ذخیره کنید تا چیزی از قلم نیافتد:
- تهیه گواهی SSL (رایگان یا پولی)
- نصب گواهی روی سرور
- ریدایرکت همه صفحات سایت به HTTPS (ریدایرکت 301)
- اصلاح همه لینک های داخلی و فایل های //:http
- بروزرسانی نقشه سایت (Sitemap) و ثبت دوباره در Google Search Console
- تست نهایی با SSL Labs و بررسی mixed content
- فعال سازی HSTS (اگه سرور اجازه بدهد) برای امنیت بیشتر
- تنظیم زمان‌بندی برای تمدید گواهی SSL قبل از انقضا
نکته: اگر از سرورهای اختصاصی یا VPC استفاده می‌کنید، همه این مراحل را با دسترسی کامل و مدیریت خودتان می‌توانید انجام بدید.
تجربه کاربری امن یعنی چی؟
وقتی یک کاربر وارد سایت می‌شود و می‌بیند یک قفل سبز بالا و کنار آدرس است، ناخودآگاه حس امنیت بیشتری پیدا می‌کند. این یعنی:
- راحت‌تر فرم پر می‌کند
- احتمال خرید یا ثبت نام بیشتر می‌شود
- تعامل با سایت افزایش پیدا می‌کند
برعکس آن هم هست؛ اگه سایت با //:http شروع شود، مرورگر به کاربر هشدار می‌دهد که “سایت ناامنه”، که خب طبیعتاً باعث بی‌اعتمادی می‌شود.
خلاصه تفاوت HTTP و HTTPS
| ویژگی | HTTP | HTTPS |
| رمزنگاری | ندارد | با SSL/TLS |
| امنیت اطلاعات | ضعیف | قوی |
| تاثیر در سئو | منفی یا بی اثر | مثبت |
| تجربه کاربری | غیر ایمن | امن و قابل اعتماد |
| نمایش در مرورگر | پیام Not Secure | قفل سبز (Secure) |
آیا واقعاً همه باید از HTTPS استفاده کنند؟
جواب کوتاه: بله، صددرصد.
حتی اگر فقط یک فرم تماس ساده روی سایت دارید، باید از HTTPS استفاده کنید. چون:
- امنیت کاربر رو بالا می‌برد
- اعتماد ایجاد می‌کند
- مرورگرها به‌زودی دسترسی به سایت های HTTP رو محدودتر می‌کنند
جمع‌بندی
HTTPS دیگر یک گزینه نیست؛ یک الزام حرفه‌ای برای هر سایتی ست. اگر به دنبال رشد در گوگل، افزایش امنیت و جلب اعتماد کاربر هستید، همین امروز دست به کار شوید. با دریافت گواهی SSL و فعال سازی HTTPS، می‌توانید سایتتان را به سطح حرفه‌ای‌تر ببرید؛ امن‌تر، سریع‌تر، قابل اعتمادتر.
اگر دنبال یک زیرساخت امن، منعطف و اختصاصی هستید که بتوانید همه چیز از جمله HTTPS، فایروال و تنظیمات رمزنگاری را خودتان مدیریت کنید، VPC ابر آراد دقیقاً همان چیزی است که به دنبالش هستید.
سوالات متداول (FAQ)
1- فرق HTTPS با HTTP چیست؟
HTTP اطلاعات را بدون رمزنگاری می‌فرستد، ولی HTTPS با رمزنگاری داده ها، امنیت بیشتری برای کاربران ایجاد می‌کند و جلوی دزدی یا دست‌کاری اطلاعات رو می‌گیرد.
2- چطوری بفهمیم یک سایت از HTTPS استفاده می‌کند یا نه؟
کافیه به آدرس سایت نگاه کنید؛ اگه با //:https شروع شود و کنار آدرس یک قفل سبز باشد، یعنی سایت از HTTPS استفاده می‌کند.
3- SSL و TLS چه فرقی دارند؟
TLS نسخه جدیدتر و امن تر پروتکل SSL است. این دو تا مسئول رمزنگاری داده ها در اتصال HTTPS هستند، ولی الان بیشتر سایت ها از TLS استفاده می‌کنند.
4- آیا HTTPS روی سئو سایت تأثیر می‌گذارد؟
بله، گوگل اعلام کرده است که HTTPS یکی از فاکتورهای مثبت در رتبه بندی سایت هاست. سایت های امن شانس بیشتری برای نمایش در نتایج اول دارند.
5- فعال سازی HTTPS برای سایت زمان‌بر است؟
نه اصلاً. در اکثر هاست ها مثل cPanel فقط با چند کلیک می‌توانید گواهی SSL را نصب و HTTPS را نیز فعال کنید. زمانش شاید کمتر از ۱۵ دقیقه باشد.
6- برای سایت های ساده یا شخصی هم لازم است HTTPS فعال بشود؟
بله، حتی اگر یک وبلاگ ساده دارید، باز هم باید از HTTPS استفاده کنید چون امنیت، اعتماد و دیده شدن در گوگل را بهتر می‌کند.
